Telli Turna (Anthropoides virgo) Nedir?
Telli turna, turnagiller (Gruidae) familyasına ait, zarif ve narin görünümlü bir kuş türüdür. Adını, gözlerinin gerisinden başlayarak boynunun arka kısmına uzanan ince, siyah tüy demetlerinden alır; bu tüyler "tel" olarak adlandırılır. Dünyanın en küçük turna türlerinden biridir ve genellikle gri turna ile karıştırılır, ancak boyut ve görünüm olarak ondan farklılık gösterir.
Telli Turnanın Fiziksel Özellikleri
- Boyu yaklaşık 85-100 cm, kanat açıklığı ise 155-180 cm arasındadır.
- Tüyleri genellikle açık gri renktedir, baş ve boyun kısmı grimsi-siyah, göz çevresi ve ön boyun kısmı siyah tüylerle kaplıdır.
- Gözlerinin arkasından başlayıp boynunun arkasına uzanan uzun, ince, siyah tüyleri (telleri) bulunur.
- Gagası nispeten kısa ve koyu renklidir, bacakları ise uzun ve siyahtır.
- Uçuş sırasında uzun bacaklarını ve boynunu düz bir şekilde uzatır, bu da onu diğer kuşlardan ayırt etmeyi kolaylaştırır.
Davranış ve Üreme Özellikleri
- Telli turnalar, genellikle monogam (tek eşli) canlılardır ve ömür boyu aynı eşle kalabilirler.
- Üreme dönemlerinde karmaşık kur dansları yaparlar; bu danslar zıplama, kanat çırpma ve eşe yiyecek sunma gibi hareketleri içerir.
- Yuvalarını genellikle yerde, açık arazide veya sulak alanlara yakın bölgelerde yaparlar. Dişi, 2 yumurta bırakır ve kuluçka süresi yaklaşık 27-30 gündür.
- Yavrular, yumurtadan çıktıktan kısa bir süre sonra yuvayı terk edebilir ve 55-65 gün içinde uçmaya başlarlar.
Yaşam Alanları (Habitat)
- Telli turnalar, geniş ve kuru bozkırlar, step arazileri, yarı çöl bölgeleri ve tarım arazilerinde yaşamayı tercih eder. Sulak alanlardan ziyade kuru otlaklara daha yakındırlar.
- Üreme alanları Doğu Avrupa'dan Orta Asya'ya kadar uzanır; Türkiye, Rusya, Kazakistan, Moğolistan ve Çin gibi ülkelerde görülürler.
- Kış aylarında göç ederler; Hindistan, Afrika'nın kuzeydoğusu ve güney Asya'da kışı geçirirler. Göç rotaları genellikle uzun mesafelidir.
- Türkiye'de özellikle Doğu Anadolu bölgesinde (özellikle Iğdır, Kars, Erzurum) üreme popülasyonları bulunur, ancak sayıları giderek azalmaktadır.
Beslenme Alışkanlıkları
- Besin kaynakları arasında tohumlar, tahıllar, böcekler, küçük omurgasızlar, sürüngenler ve kemirgenler bulunur. Hem bitkisel hem hayvansal besinlerle beslenirler.
- Tarım arazilerinde tahıl ve diğer bitkilerle de beslenebilirler, bu da bazen çiftçilerle çatışmalara neden olabilir.
Koruma Durumu ve Tehditler
- Telli turnalar, IUCN Kırmızı Liste'de "Asgari Endişe" (Least Concern) kategorisinde sınıflandırılsa da, popülasyonları habitat kaybı, tarım ilaçları, avcılık ve iklim değişikliği gibi tehditler nedeniyle azalmaktadır.
- Özellikle üreme ve göç alanlarının korunması, türün devamlılığı için kritik öneme sahiptir.
|